Có nhiều cách phân loại thép cacbon, trong đó có thể phân loại thép theo phương pháp khử oxy trong quá trình luyện thép chia thành Thép sôi và thép lặng.
Thép sôi là gì ?
Thép sôi là loại thép không được khử oxy triệt để, tức là chỉ bằng chất khử không mạnh là fero mangan, nên trong thép lỏng vẫn còn FeO và do đó có phản ứng:
FeO + C = Fe + CO
Khí CO tạo ra bay lên mặt thép lỏng chuyển động như thể bị ”sôi” vậy nên thép có tên là Thép sôi và tạo bọt rỗ khí trong thỏi đúc.
Đặc điểm chính của Thép sôi:
- Do thép không được khử bằng silic nên trong thành phần của thép chứa rất ít silic, thông thường <0,05-0,07%, nên ferrit của thép rất mền và dẻo, rất dễ dập nguội.
- Không cho dùng thép sôi để chế tạo các vật đúc địn hình vì các rỗ khí làm giảm mật độ, tập trung ứng suất ây ảnh hưởng xấu tới cơ tính
- Không cho dùng thép sôi để làm các kết cấu hàn chảy, do trong thép vẫn còn oxy (FeO) nên khi chảy lỏng tạo thành CO, mối hàn chứa nhiều bọt khí
- Không dùng thép sôi để làm chi tiết thấm cacbon, do không khử triệt để oxy nên thuộc loại thép bản chất hạt lớn
Thép lặng là gì ?
Thép lặng là thép được khử oxy triệt để bằng cả ferro mangan lẫn fero silic là chất khử mạnh và nhôm, nên trong thép không có phản ứng trên. Mặt thép lỏng luôn phẳng lặng.
Đặc điểm chính của thép lặng:
- Do được khử bằng ferro silic nên chứa một lượng silic, thường trong khoảng 0,15-0,35%, vì thế ferrit của thép cứng và bền hơn, khó dập nguội hơn
- Trong tổ chức của thép không có rỗ khí nên xít chặt hơn, có cơ tính cao hơn thép sôi, các vật đúc bằng thép phải được chế tạo từ thép lặng,
- Thép lặng được sử dụng trong kết cấu hàn
- Chi tiết thấm C được làm bằng thép lặng
Lưu ý: Nằm trung gian giữa Thép sôi và thép lặng là thép nửa lặng, nó chỉ được khử bằng fero mangan và nhôm. Tính chất của thép nửa lặng nằm trung gian giữa thép sôi và thép lặng.
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
- Nghiêm Hùng, vật liệu học cơ sở
- Hanbook, vol 4
